Z czego znane są Krzeszowice?

Informacje

Z czego znane są Krzeszowice?

Krzeszowice są znane przede wszystkim ze swojej bogatej historii związanej z uzdrowiskowym charakterem. Miasto to słynie z leczniczych źródeł wód mineralnych i tężni solankowych, które przyciągają osoby poszukujące wypoczynku i leczenia. Krzeszowice wyróżniają się także dzięki przepięknym zabytkom, takim jak pałac Potockich czy zespół parkowo-pałacowy w Tenczynku, będący świadectwem dawnej świetności i historii regionu. Poza tym, Krzeszowice leżą na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, co czyni je atrakcyjnym miejscem dla miłośników przyrody i wspinaczki skałkowej, oferując dostęp do malowniczych krajobrazów i licznych szlaków turystycznych.

Krzeszowice uzdrowisko - historia czy rzeczywistość?

Uzdrowisko Krzeszowice, o którym mówimy zarówno w kontekście jego bogatej historii, jak i planów na przyszłość, jest miejscem o wyjątkowym dziedzictwie leczniczym. Niestety dziś tylko w sferze wspomnień i zapisków. Już na początku XVII wieku lokalne wody siarczane znane były z ich leczniczych właściwości, początkowo wykorzystywanych do terapii zwierząt, co zostało udokumentowane w kronice parafialnej z 1625 roku. Pierwsze urządzenia kąpielowe zbudowane zostały w latach 70. XVIII wieku, a rozwój uzdrowiska napędzali takie postacie jak książę August Czartoryski oraz jego córka księżna Izabella Lubomirska.

Rozwój infrastruktury, w tym budowa pałacyku Vauxhall oraz łazienek zielonych, przyczynił się do rozkwitu uzdrowiskowej funkcji Krzeszowic. W XIX wieku, kiedy uruchomiono linię kolejową z Krakowa przez Krzeszowice, uzdrowisko przyciągało jeszcze więcej gości. Modernizacje przeprowadzone w różnych okresach jeszcze bardziej ugruntowały status miejscowości jako uzdrowiska.

Planowane obecnie przez gminę przedsięwzięcia mają na celu odnowienie tej tradycji. Mowa tutaj o stworzeniu strefy z domami sanatoryjnymi na terenie o wielkości od 20 do 50 hektarów między cmentarzem a Wolą Filipowską. Wizja ta zakłada wykorzystanie znanych z regionu wód siarczkowych, które mają działanie przeciwzapalne i są pomocne w terapii schorzeń zwyrodnieniowych.

Równocześnie rozwijane są obecne placówki rehabilitacyjne. Ośrodek Rehabilitacji Narządu Ruchu w Krzeszowicach, korzystający z wód siarczkowych, rozbudowuje swoją infrastrukturę, zwiększając dostępność i jakość oferowanych usług. Przetarg na budowę kompleksu basenów o charakterze rekreacyjno-zdrojowym oraz tężni ma wspomóc przyszłe funkcjonowanie uzdrowiska. 

Krzeszowice, z ich uzdrowiskową przeszłością i ambitnymi planami na przyszłość, stoją na progu nowego etapu w rozwoju lokalnej balneologii. Reaktywacja uzdrowiska, wsparta odpowiednią infrastrukturą i inwestycjami, ma szansę przywrócić miejscowości blask dawnego centrum zdrowia i rekreacji.

Zespół Pałacowy Potockich

Historia Zespołu Pałacowego Potockich w Krzeszowicach to opowieść pełna zwrotów akcji, która rozpoczyna się już w XVI wieku. Wtedy to tereny, na których dzisiaj znajduje się pałac, były własnością rodziny Szafraniec. To właśnie oni zbudowali pierwszą drewnianą rezydencję, która była zalążkiem przyszłego majestatycznego kompleksu. W XVII wieku majątek przejął znany polski magnat, Stanisław Warszycki, który postawił tu renesansowy zamek.

Zacznijmy jenak od serca całego założenia - imponującego pałacu, wzniesionego w stylu późnobarokowym, z elementami klasycyzmu. Historia tego miejsca sięga XVI wieku, kiedy to na jego terenie znajdowała się drewniana rezydencja. Z biegiem czasu, posiadłość przechodziła z rąk do rąk, a każdy z właścicieli dołożył starań, aby dodać jej splendoru i unikalności. Dzięki rodzinie Potockich, którzy nabyli majątek w XVIII wieku, Krzeszowice przekształciły się w magnacką rezydencję, łączącą w sobie zarówno funkcje reprezentacyjne, jak i wypoczynkowe.

Przechadzając się po parku otaczającym pałac potockich krzeszowice, nie sposób nie podziwiać starannie zaprojektowanego ogrodu w stylu angielskim. To tutaj, wśród starych drzew, romantycznych alejek i malowniczych stawów, można odnaleźć chwilę wytchnienia i zapomnieć o zgiełku codzienności. Park kryje także kilka mniejszych budowli, takich jak oranżeria, stajnia czy uroczy domek ogrodnika, które świadczą o dawnej świetności i bogactwie zespołu pałacowego.

W XIX wieku, dzięki unikalnym właściwościom leczniczym miejscowych źródeł wód mineralnych, Krzeszowice zyskały sławę jako kurort. Wiele osób z całej Europy przyjeżdżało tu, by skorzystać z balneologicznych kuracji. Właśnie wtedy, obok pałacu i jego ogrodów, zaczęto rozwijać infrastrukturę sanatoryjną i rekreacyjną.

Po II wojnie światowej, podobnie jak wiele polskich zabytków, pałac przeszedł na własność państwa i przez wiele lat był nieodpowiednio wykorzystywany, co doprowadziło do jego stopniowego niszczenia. Jednak od lat 90. XX wieku zaczęto stopniowo przywracać blask temu wyjątkowemu miejscu. Planuje się, że po przeprowadzeniu niezbędnych remontów i modernizacji, pałac wraz z otaczającym go parkiem mógłby znów stać się ważnym miejscem na mapie kulturalnej i turystycznej, przyciągając zarówno mieszkańców, jak i gości z daleka.

Park Zdrojowy

Park Miejski w Krzeszowicach, znany także jako park Potockich, to miejsce, gdzie historia spotyka się z naturą, tworząc przestrzeń pełną spokoju i uroku. Założony w 1849 roku przez Adama Potockiego, park ten jest kwintesencją XIX-wiecznej estetyki, z charakterystycznymi elementami typowego parku angielskiego.

Rozciągający się na powierzchni 12,43 hektara, park skrywa w swoich zakątkach prawdziwe skarby przyrodnicze. Wśród nich znajduje się ponad 1500 drzew różnych gatunków, zarówno rodzimych, jak i egzotycznych, w tym imponująca kolekcja szpilkowych. Odwiedzając to miejsce, można podziwiać majestatyczne buki, wyniosłe jesiony, okazałe lipy, tajemnicze miłorzęby japońskie czy szlachetne platany klonolistne, które razem tworzą bogate arboretum. Charakterystyczną cechą parku są dwie wydłużone polany widokowe, które opadają łagodnie ze stoków wzgórza, oferując malownicze widoki, w tym zamek Tenczyn, widoczny w tle. Projekt parku został tak zaplanowany, aby z okien pałacu Potockich można było cieszyć się tymi urokliwymi krajobrazami.

Park Miejski w Krzeszowicach to nie tylko oaza zieleni, ale także miejsce o wielkim znaczeniu przyrodniczym i historycznym. Jako część obszaru Natura 2000, jest to ważny obszar ochrony siedlisk, zwłaszcza dla kolonii rozrodczej nietoperzy nocka orzęsionego, kluczowej dla ekosystemu lokalnego. Na liście pomników przyrody parku widnieją liczne gatunki drzew, które są świadectwem bogactwa i różnorodności biologicznej tego miejsca. Każde z nich, od dębu szypułkowego po lipę drobnolistną, ma swoją historię i przyczynia się do wyjątkowego charakteru parku.

Z zapisaniem parku do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego, potwierdzono jego kulturową i historyczną wartość, co dodatkowo podkreśla znaczenie tego miejsca dla dziedzictwa Krzeszowic i okolic. Spacerując alejkami Parku Miejskiego, można nie tylko odpocząć w cieniu wiekowych drzew, ale też poczuć oddech historii, który wydobywa się z każdego zakątka tego wyjątkowego miejsca.

Dolinki Krakowskie

Dolinki Krakowskie, zwane też dolinkami podkrakowskimi, to jeden z najbardziej malowniczych i różnorodnych krajobrazowo obszarów w okolicach Krakowa. Są one prawdziwym rajem dla miłośników przyrody, turystyki pieszej oraz wspinaczki skalnej, oferując mnóstwo atrakcji i niezapomnianych widoków. Te urokliwe doliny wapienne, wcinające się w wapienne skały Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, stanowią wyjątkowe środowisko naturalne, które zachwyca swoją różnorodnością biologiczną i geologiczną. Każda z dolinek ma swój niepowtarzalny charakter i historię, a w ich krajobrazie dominują strome wapienne skały, zielone lasy, czyste strumienie oraz malownicze polany.

Dolinki Krakowskie to m.in. Dolina Kluczwody, Dolina Kobylańska, Dolina Będkowska, Dolina Bolechowicka, Dolina Szklarki i Dolina Racławki, z których każda kryje coś wyjątkowego. Można tu podziwiać nie tylko piękno przyrody, ale również ślady historii, takie jak jaskinie, gdzie znaleziono ślady prehistorycznych osadników, czy pozostałości dawnych młynów i hut szkła.

Dla miłośników aktywnego wypoczynku Dolinki Krakowskie oferują liczne szlaki turystyczne o różnym stopniu trudności, które prowadzą przez najbardziej malownicze części dolin. Szczególnie popularna wśród wspinaczy jest Dolina Kobylańska, z jej licznymi skałkami o różnorodnych formach i stopniach trudności wspinaczkowych. Dolinki są również cenne pod względem naukowym, oferując doskonałe warunki do obserwacji flory i fauny. Można tu spotkać rzadkie gatunki roślin i zwierząt, co sprawia, że obszar ten jest ważnym miejscem badań i ochrony przyrody.

Odważcie się na podróż do Dolinek Krakowskich, by na własne oczy zobaczyć to niezwykłe połączenie dzikiej przyrody z bogatą historią. Spacery po tych dolinach to prawdziwa uczta dla ciała i ducha, pozwalająca na chwilę zapomnieć o codziennym pośpiechu i zgiełku miasta, zanurzając się w piękno i spokój przyrody.

Kościół św. Marcina

Kościół św. Marcina w Krzeszowicach to miejsce o bogatej historii, która rozpoczyna się już w XIV wieku. Początkowo był to drewniany kościół, pod wezwaniem św. Marcina z Tours, będący własnością biskupów krakowskich. Z czasem, między 1760 a 1783 rokiem, świątynia została przeniesiona na obecne miejsce i znacząco powiększona. Jednak dawny kościół nie przetrwał próby czasu, a na jego miejscu, dzięki mecenatowi rodziny Potockich, wzniesiono nową, imponującą budowlę.

Projekt kościoła krzeszowice św Marcina powstał z inicjatywy hr. Artura Potockiego, który zlecił jego stworzenie wybitnym architektom z Paryża, a później Berlina, w tym Karolowi Fryderykowi Schinklowi. Efektem ich pracy jest obecnie istniejąca, piękna gotycka świątynia, która z grobowcem rodziny Potockich w swojej dolnej części, jest nie tylko miejscem modlitwy, ale również znaczącym punktem historycznym i kulturowym Krzeszowic. Kościół św Marcina Krzeszowice, poświęcony w 1844 roku, z biegiem lat wzbogacił się o liczne elementy wyposażenia oraz został gruntownie odnowiony, co pozwoliło zachować jego historyczny charakter i sakralną funkcję.

Obszary Natura 2000 wokół Krzeszowic

Wokół Krzeszowic znajduje się kilka obszarów Natura 2000, które są kluczowe dla ochrony różnorodności biologicznej i naturalnego dziedzictwa regionu. Te obszary, z uwagi na swoje unikalne wartości przyrodnicze, zostały włączone do europejskiej sieci ochronnej. Pierwszy z nich, obszar Natura 2000 „Czerna”, to teren o znaczeniu dla wspólnoty, który charakteryzuje się bogatym i różnorodnym ekosystemem. Znajdują się tutaj cenne siedliska leśne oraz miejsca bytowania wielu gatunków zwierząt, w tym gatunków chronionych i rzadkich. Ochrona tego obszaru przyczynia się do zachowania naturalnej równowagi biologicznej i ekologicznej.

Następnie, obszar Natura 2000 „Dolinki Jurajskie”, obejmuje charakterystyczne dla Jurajskiego krajobrazu doliny wapienne, z ich specyficzną florą i fauną. To miejsce jest szczególnie cenne z punktu widzenia ochrony siedlisk krasowych oraz różnorodności gatunków roślinnych i zwierzęcych, które w innych regionach są już rzadkością.

Ostatnim, lecz nie mniej ważnym, jest obszar Natura 2000 „Krzeszowice”, ustanowiony decyzją Komisji Europejskiej z dnia 20 stycznia 2011 roku. Ten obszar ma kluczowe znaczenie dla ochrony lokalnej bioróżnorodności, w tym licznych gatunków ptaków, nietoperzy oraz unikalnych form roślinności. Jego ochrona ma na celu nie tylko zachowanie cennych siedlisk przyrodniczych, ale również umożliwienie przyszłym pokoleniom korzystania z naturalnych zasobów i piękna tego regionu.

Obszary Natura 2000 wokół Krzeszowic stanowią ważny element systemu ochrony przyrody w Polsce i Europie, zapewniając zachowanie unikatowych wartości naturalnych i wspierając zrównoważony rozwój regionu.

Utworzone przez: